W grudniu ubiegłego roku w artykule „Okrągły Stół wokół Wielkopolskiej Edukacji” opisywałem jedno z najciekawszych edukacyjnych wydarzeń 2022 roku, organizowane przez fundację Varia Posnania. Blisko 100 osób: uczniów, nauczycieli, dyrektorów szkół, rodziców i samorządowców spotkało się, aby porozmawiać o problemach, trapiących system szkolnictwa. Usłyszane postulaty, wnioski i przemyślenia spisano, a poznański NGOs zapowiedział konkretne działania. O rezultacie kilkumiesięcznych prac przeczytacie poniżej!
Wartą przeczytania publikację podzielono na dwa najważniejsze fragmenty: podsumowanie prac oraz syntezę postulatów. Autorzy pozwalają nam zapoznać się ze zmianami możliwymi do wdrożenia „ot tak”, tj. niewymagającymi zmian ustawowych oraz wskazówkami i postulatami możliwymi do zmiany na płaszczyźnie ustaw.
Najważniejsze postulaty
Sztandarowym postulatem jest utworzenie stanowiska maksymalnie niezależnego i niepodlegającego wpływom władzy czy decyzjom politycznym Rzecznika Praw Uczniowskich. Ten pomagałby uczniom zmagającymi się z łamaniem ich praw w szkole. Publikacja kładzie również ogromny nacisk na świadomość i krzewienie postaw proobywatelskich w placówkach oświatowych. Do tego, zdaniem Fundacji, przyczynią się środki projektowe na działalność oraz zwiększenie kompetencji i decyzyjności Samorządu Uczniowskiego. Wpłyną na to także instytucja referendów wewnątrzszkolnych i budowanie świadomości politycznej na bazie systemu szwajcarskiego (str. 27 dokumentu).
Fundacja kładzie też ogromny nacisk na edukację antydyskryminacyjną oraz kampanie informacyjne skupione wokół zdrowia psychicznego. Mowa tu m.in. o zwiększeniu roli psychologa szkolnego i nadaniu mu rangi integralnej osoby w skali całej szkoły. Nie zapominajmy, że rozmowa z psychologiem to często temat tabu, a uczniowie korzystający z pomocy są nieraz stygmatyzowani na tle rówieśników. Z tym szkoła z pewnością mogłaby skutecznie walczyć. Pytanie, dlaczego wciąż nie chce?
Konkluzje „Okrągłego Stołu”
Nie zapominano również o zwróceniu uwagi na konieczność zastosowania „polityki włączającej” w szkołach oraz równości czy neutralności językowej. Do podstaw należy z pewnością znaczne zaopiekowanie się osobami uczniowskimi z Ukrainy, które rozpoczęły edukację w Polsce w wyniku agresji rosyjskiej w 2022 roku. Już podczas „Okrągłego Stołu wokół Wielkopolskiej edukacji” uczestnicy zgłaszali pilną konieczność dostosowania się polskiej szkoły do niestandardowych warunków. Owe postulaty dotyczyły przede wszystkim trudności w komunikacji wynikającej z braku znajomości języka, jednocześnie jak najmocniej unikając negatywnej stygmatyzacji osób uchodźczych.
Nie zapominajmy również o feminatywach oraz osobowatywach, o których od dawna głośno w przestrzeni publicznej, również w Polsce. Chociażby, już rok temu, Żabka ogłosiła zastosowanie feminatywów na wszelkich obszarach działalności firmy.
W dokumencie czytamy, że powinny być one integralną częścią komunikacji formalnej i nieformalnej w szkołach. Ten niepozorny zabieg nie wymaga wprawdzie wielkich zmian i reform, a z pewnością zwiększyłby komfort przebywania w placówce i uczestniczenia w szkolnym życiu.
Reforma szkoły – skąd pomysł?
O problemach edukacji w polskiej szkole słyszał już chyba każdy. Podobny pogląd prezentowałem na łamach Gazety już ponad pół roku temu, jednak w tej kwestii od lat nic się nie zmieniło. Pomimo kłód systematycznie rzucanych pod nogi z siedziby Ministerstwa Edukacji i Nauki, można na lokalnym gruncie reformować szkolnictwo, a co najmniej ułatwiać współpracę uczniów z nauczycielami. A przypomnijmy, że mówimy tutaj o wielu obszarach, m.in. łamaniu praw uczniowskich, demokratyzacji szkoły, a nawet zmianach w samym procesie nauczania właśnie.
Zmiana nie musi zacząć się u władzy centralnej, w Warszawie. Już teraz możemy demokratyzować szkołę i zapobiegać łamaniu praw uczniowskich w szkołach – argumentował Kacper Nowicki, Prezes Fundacji.
Fundacja Varia Posnania prowadzi dwa maile interwencyjne dla osób uczniowskich z aglomeracji poznańskiej, po polsku i ukraińsku. Każdy może się zgłosić po pomoc w przypadku naruszenia jego własnych praw – anonimowo i bezpłatnie – dodał.
Przeczytaj publikację!
Ponad 30-stronicowy dokument opublikowany na stronie internetowej Fundacji jest dostępny do pobrania przez każdego zainteresowanego. Na konferencji prasowej zorganizowanej z okazji ukazania się publikacji Nowicki podkreślał, jak ważne jest dostarczenie go decyzyjnym instytucjom, m.in. organom prowadzącym wielkopolskie (i nie tylko) podstawówki, licea czy technika.
O autorze
Redaktor Prowadzący Gazety. W projekt zaangażowany od grudnia 2021 roku. Pisze o polityce, edukacji oraz organizacjach pozarządowych. Laureat programu „Liderzy Innowacji”. W wolnym czasie smakosz kawy, amator książek i miłośnik nauk społecznych.