„Ignorancja częściej rodzi pewność siebie niż wiedza” – Charles Darwin
Polemika i dyskusja są źródłem wiedzy. Przy odpowiednim poziomie i kulturze rozmowy można dostrzec punkt widzenia drugiej strony, co pozwala na refleksję nad własnymi przekonaniami oraz wyszukiwanie ich słabości. Problem pojawia się wtedy, gdy jedna ze stron, mimo braku wystarczającej wiedzy, uważa się za autorytet, całkowicie ignorując i zamykając się na argumenty drugiej. Zjawisko to jest niezwykle popularne, a osób mylnie przekonanych o swojej rzekomej wiedzy i umiejętnościach,, jest zatrważająco wiele. To jest właśnie efekt Dunninga–Krugera.
„Wiem, że nic nie wiem”– Sokrates
Pierwszym filozofem, który dostrzegł problem złudzenia ponadprzeciętności i w pełni podjął się próby zrozumienia człowieka od jego wnętrza, był Sokrates. Myśliciel ten żył podczas złotego wieku Grecji – w Atenach za jego życia kwitły kultura, sztuka, filozofia i nauka, a nawet przeciętni Ateńczycy się bogacili. Dostatek i rozwój zaczęły niestety prowadzić do gnuśnienia oraz pychy obywateli. Sokrates starał się temu zaradzić, prowadząc długie i często wyczerpujące polemiki. Jego wysiłki często przynosiły jednak efekty odwrotne od zamierzonych. Młodzi mieszkańcy byli nim oczarowani, stawał się on ich autorytetem; starsi natomiast – bardziej próżni – denerwowali się tym jak obnażał ich niekompetencję a jego działania traktowali jako personalne ataki. Sokrates dowodził, że człowiek nie może uznać swojej wyższości i zamknąć na dalsze poznanie, gdyż uczy się on całe życie. Przedstawił ponadczasowy problem, z jakim borykamy się po dziś dzień – niewiedzę o własnej niewiedzy oraz, co gorsza, ignorancję i całkowite przekonanie o posiadaniu tej właśnie wiedzy.
„Mądry człowiek uczy się każdego dnia. Głupi wie już wszystko.”
W 1995 roku, 44-letni McArthur Wheeler postanowił obrabować bank w Pittsburgu. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że wspomniany mężczyzna zrobił to bez zasłaniania twarzy, powodując bardzo szybkie rozpoznanie oraz złapanie tego samego dnia. Włamywaczowi zdawało się bowiem, że skoro sok z cytryny pod wpływem ciepła ciemnieje, to gdy wysmaruje on sobie nim twarz, i ona stanie się niewidoczna dla kamer. Jak łatwo się domyślić, nie miało to żadnych podstaw naukowych, a mimo to złodziej był niezwykle przekonany co do słuszności tego pomysłu.
Ma to bezpośredni związek z efektem Dunninga–Krugera. Justin Kruger oraz David Dunning byli psychologami z Uniwersytetu Cornella. Ich fascynacja zaistniałym zjawiskiem oraz wspomnianą wyżej sytuacją skłoniła ich do przeprowadzenia szeregu badań. Opisali oni zjawisko złudzenia ponadprzeciętności i tego, że osoby często nie mające pojęcia o danym temacie, są najbardziej przekonane co do swoich kompetencji. Przez nieznajomość danej sfery są oni przekonani, że posiadana już przez nich wiedza jest ponadprzeciętna, prowadząc do sztucznego zawyżania swoich umiejętności. Z kolei jednostki o rzeczywiście wysokim poziomie wiedzy, często sztucznie zaniżają swoje zdolności, zakładając, że to co dla nich jest proste, takie samo jest dla innych. Ze względu na świadomość o ogromie informacji, których jeszcze nie opanowali, ich pewność siebie jest po prostu niższa.
Pozory mylą i nie zawsze ci, którzy mają najwięcej do powiedzenia, będą tymi, których warto posłuchać. Zazwyczaj ich duża pewność siebie nie wynika z posiadania ogromu wiedzy, a jedynie pozorów. Warto słuchać jednostek mających doświadczenie oraz kompetencje w danej dziedzinie, którzy jednak nie będą znacznie pewnymi swojego zdania oraz wiedzy – wynik może nieraz zaskoczyć.
Źródła:
https://pl.aleteia.org/2018/12/03/sokrates-wiem-ze-nic-nie-wiem-nic-bardziej-mylnego
reddit.com/r/interestingasfuck/comments/1h3zpbr/mcarthur_wheeler_the_man_who_robbed_a_bank/
https://www.zenaeverett.com/the-dunning-kruger-effect-why-ignorant-people-think-they-know-best/
youtube.com/watch?v=WYaYmw9lxhc
youtube.com/watch?v=cqcAL4lWHOg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Efekt_Dunninga-Krugera
prowo.pl/przezabawna-historia-mcarthura-wheelera/
lepszymanager.pl/efekt-dunninga-krugera-co-to-takiego/
Fot. nagłówka: Pixabay.com
O autorze
Licealista. Certyfikowany trener kulturystki i zajawkowicz siłowni. Liberał. Najchętniej piszę o polityce, biznesie i kulturze.
„Audiatur et altera pars”.