3 września uczniowie szkół podstawowych i średnich powrócili do swoich placówek edukacyjnych. Niektórzy z nich podeszli do tego niezwykle entuzjastycznie. Inni natomiast z trudem zaakceptowali koniec wakacji, chcąc by lato trwało jak najdłużej. Kultura ukazuje różne oblicza szkoły. Czasami jest to coś więcej niż tylko spędzanie czasu w podręcznikach czy nad notatkami. To miejsce, które kojarzy się z wyjątkowymi relacjami i odkrywaniem siebie. Nie zawsze jednak placówki edukacyjne ukazywane są w tak dobrym świetle. W jaki sposób motyw szkoły jest realizowany w kulturze?
Szukając Alaski
Motyw szkoły to nieodłączny element wielu filmów oraz seriali. Szukając Alaski to ekranizacja z 2019 roku, która została stworzona na podstawie książki Johna Greena o takim samym tytule. Serial opowiada o losach Milesa Haltera i grupie jego przyjaciół. Nastolatek wyjeżdża do szkoły z internatem, rozpoczynając nowe, pełne przygód życie w prestiżowej placówce. Uczniowie mieszkają w małych domkach, które pełnią funkcję internatu. Bohaterowie uczęszczają m.in. na lekcje historii. Przedmiot prowadzony przez pana Starnesa szczególnie interesuje Milesa, Alaskę i resztę przyjaciół. Nauczyciel przekazuje wiedzę z pasją i robi to w nietypowy sposób, dzięki czemu uczniowie z zaangażowaniem podchodzą do zajęć. Niestety niespodziewanie dochodzi do dramatycznego wypadku, po którym nic już nie jest takie jak dawniej.
Szkoła dla bohaterów jest miejscem odkrywania siebie. Nie jest to tylko placówka edukacyjna, ale także przestrzeń pełna życiowych wyzwań oraz doświadczeń. Ekranizacja nie skupia się wyłącznie na idyllicznym obrazie świata, ponieważ uczniowie mierzą się z różnymi problemami. Właśnie w środowisku edukacyjnym Miles i inni poszukują sensu oraz próbują poradzić sobie ze stratą. Emocje bohaterów oraz ich przeżycia tworzą obraz szkoły w serialu. Otoczenie kształtuje charakter młodych osób i ma wpływ na ich postrzeganie świata.
Stowarzyszenie Umarłych Poetów
Film jest jedną z najbardziej znanych ekranizacji związanych z życiem akademickim z 1989 roku. Historia rozgrywa się w Akademii Weltona. Pewnego dnia w placówce pojawia się nowy nauczyciel języka angielskiego John Keating, który sprzeciwia się restrykcyjnym metodom nauki. Mężczyzna jako jedyny nie podąża za zasadami ustalonymi przez szkołę. Zajęcia z Keatingiem są niezwykle ciekawe i towarzyszy im hasło „Carpe diem” — „Chwytaj dzień”. Dzięki nauczycielowi uczniowie odnawiają zapomniane Stowarzyszenie Umarłych Poetów. Młodzi ludzie spotykają się w ciemnej grocie i czytają poezję. Na główny plan filmu wysuwają się losy Neila Perry’ego, który marzy o tym aby zostać aktorem. Jego rodzice jednak nie chcą słyszeć o planach syna. Keating wspiera Neila i chce, aby podążał swoją drogą. Zależy mu na tym, aby placówka była miejscem przyjaznym dla uczniów.
Szkoła w filmie jest miejscem, które tłumi indywidualność i pasje uczniów. Instytucja ta narzuca sztywne i bardzo surowe reguły. Uczniowie postrzegają nauczycieli (z wyjątkiem Keatinga) jako osoby bezduszne. Zajęcia są schematyczne oraz mało interesujące. Szkoła wywiera ogromną presję społeczną na uczniach, oczekuje się od nich wysokich osiągnięć w nauce. Nie jest to pozytywny obraz placówki edukacyjnej, lecz przynajmniej Keating podejmuje się prób, aby zmienić tę szarą rzeczywistość.
Ferdydurke
Witold Gombrowicz w utworze Ferdydurke również nawiązuje do tematyki szkolnej. Profesor Pimko umieszcza głównego bohatera, 30-letniego Józefa w 6 klasie. Mężczyzna pomimo tego, że już dawno ukończył szkołę, znów staje się uczniem. Placówka sprzyja „upupianiu”, czyli narzucaniu norm społecznych i odbieraniu dojrzałości. Nauczyciele oczekują od uczniów posłuszeństwa i infantylności. Uczniowie podczas lekcji języka polskiego nie słuchają z zainteresowaniem tematu o Juliuszu Słowackim. Nauczyciel Bladaczka wpaja uczniom wyuczone regułki. Gombrowicz w ten sposób krytykuje system edukacji, który skupia się na schematycznym przekazywaniu wiedzy. Szkoła dzieli się na dwie grupy — „chłopaków” i „syfonów”. Między kręgami nie ma zgody.
Pierwsza społeczność jest pełna buntu i siły. Należą do niej osoby, które przeciwstawiają się narzuconemu systemowi. „Syfony” natomiast starają się być wzorowymi uczniami, dlatego też podporządkowują się wymogom społecznym. W Ferdydurke Gombrowicz ukazuje szkołę w groteskowy sposób. Autor przedstawia absurdalny proces jej funkcjonowania. Placówka to miejsce, w którym jednostki zmuszone są do podporządkowania się normom społecznym oraz ograniczeniu ulega ich wolność. Miejsce narzuca sztywne reguły, a Gombrowicz odnosi się krytycznie do tych zjawisk. Pisarz wyśmiewa szkołę jako instytucję.
Rzeczywistość szkolna ukazywana w kulturze może znacznie odbiegać od realnego życia. Mimo to książki, filmy, seriale niosą przesłanie, które pozwala spojrzeć na placówkę edukacyjną z innej perspektywy, dostrzec co jest tak naprawdę najważniejsze i zrozumieć jaki wpływ na kształtowanie młodego człowieka ma szkoła. Kultura nie zawsze przedstawia ją w pozytywnym świetle, ale jej negatywne ukazanie pozwala zwrócić uwagę na wiele kluczowych aspektów.
Fot. nagłówka: Pixabay
O autorze
Studentka Edytorstwa na Uniwersytecie Opolskim. W wolnym czasie czyta książki. Miłośniczka kotów, badmintona i gier planszowych.