Nie chcesz stracić głosu w wyborach? Poznaj te zasady!

Tegoroczne wybory na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zbliżają się wielkimi krokami, dlatego warto przypomnieć o najważniejszych zasadach głosowania. Dzięki temu artykułowi uzyskasz pewność, że nie zmarnujesz swojego obywatelskiego prawa do wyboru osoby na najważniejszy urząd w państwie.

Kiedy odbędą się wybory?

Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej odbędą się w niedzielę, 18 maja, w godzinach 7:00-21:00. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyska więcej niż połowy ważnie oddanych głosów w pierwszym głosowaniu, 1 czerwca odbędzie się II tura wyborów.

Kto może głosować?

W wyborach prezydenckich mogą głosować wyborcy posiadający czynne prawo wyborcze, czyli osoby, które spełniają jednocześnie wszystkie poniższe warunki:

• ukończyły 18 rok życia najpóźniej w dniu głosowania,
• są obywatelami polskimi,
• nie zostały pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
• nie zostały ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu,
• nie zostały pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Jak upewnić się, czy oraz gdzie mogę zagłosować?

Sprawdź swoje dane w Centralnym Rejestrze Wyborców. Jeśli posiadasz profil zaufany, możesz to zrobić w każdej chwili online przez stronę internetową lub w aplikacji mobilnej mObywatel. W przeciwnym wypadku udaj się do urzędu gminy i złóż osobiście wniosek, zgodnie z instrukcją. Wniosek w formie fizycznej możesz przesłać również pocztą na adres urzędu. Pamiętaj tylko, że wniosek papierowy musi zostać złożony w urzędzie najpóźniej 13 maja.

Jeśli dane w Centralnym Rejestrze Wyborców nie będą się zgadzać, możesz złożyć reklamację zgodnie z art. 22 Kodeksu Wyborczego. Zrób to odpowiednio wcześniej, gdyż organ ma 3 dni na decyzję.

Możesz dodatkowo sprawdzić miejsce głosowania w wyszukiwarce obwodowych komisji wyborczych na tej stronie internetowej. Pamiętaj jednak, aby przede wszystkim sprawdzić swoje dane w Centralnym Rejestrze Wyborców, ponieważ to od niego zależy, w której komisji wyborczej możesz zagłosować.

Skąd wynikają problemy z głosowaniem?

Z mojego doświadczenia większość problemów z zagłosowaniem była spowodowana prostą niezgodnością. Wyborca mieszkał faktycznie w innym miejscu, niż wskazywał jego adres zameldowania i nie zameldował się pod nowym przed wyborami, ani też nie poinformował właściwego urzędu, że mieszka na stałe poza miejscem zameldowania.

Spotkałem się również z przypadkiem, że osoba wyszła ze szpitala w dniu wyborów, w związku z czym była przypisana do odrębnego obwodu głosowania właściwego dla szpitala, a nie do stałego obwodu głosowania właściwego dla jej stałego miejsca zamieszkania. W takim wypadku wyborca musi przedstawić komisji wyborczej wypis ze szpitala, aby móc zagłosować tam, gdzie zawsze to robił.

Jak zmienić jednorazowo miejsce głosowania?

Jeśli chcesz zagłosować jednorazowo poza miejscem stałego zamieszkania na terenie Polski i wiesz, gdzie będziesz przebywać, musisz złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania do 15 maja. Wniosek może być złożony w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem w urzędzie gminy, gdzie będziesz przebywać, albo w postaci elektronicznej za pośrednictwem strony internetowej.

Jeśli chcesz zagłosować poza miejscem stałego zamieszkania, ale nie wiesz, gdzie będziesz przebywać, musisz złożyć wniosek o głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania. Taki wniosek możesz złożyć do 15 maja w dowolnym urzędzie gminy lub konsulacie. Składa się go wyłącznie w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem. Zaświadczenie odbierzesz za pokwitowaniem osobiście albo przez pisemnie upoważnioną osobę, w urzędzie gminy, w którym złożyłeś wniosek. Otrzymasz od razu dwa zaświadczenia: do głosowania w I oraz II turze. Jeśli zmieniasz miejsce głosowania tylko na czas II tury wyborów, wniosek musisz złożyć do 29 maja. Przy użyciu zaświadczenia możesz głosować w dowolnym miejscu zarówno w Polsce, jak i za granicą. Pamiętaj jednak, że w razie zgubienia zaświadczenia nie otrzymasz już nowego.

Jak zagłosować za granicą?

Jeśli w czasie wyborów będziesz przebywać za granicą, złóż do 13 maja wniosek o ujęcie w spisie wyborców do właściwego terytorialnie konsula. Możesz to zrobić osobiście, korespondencyjnie lub internetowo. Instrukcje znajdziesz na tej stronie internetowej. Ewentualnie możesz do 15 maja złożyć wniosek w dowolnym konsulacie lub urzędzie gminy o głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania. Jeśli będziesz przebywać za granicą tylko w czasie II tury wyborów, to termin na złożenie wniosku o ujęcie w spisie upływa 27 maja, a głosowanie na podstawie zaświadczenia 29 maja.

Pamiętaj, że w przeciwieństwie do wyborów na terenie Polski, do głosowania za granicą musisz posiadać ważny polski dokument paszportowy albo ważny polski dowód osobisty (dotyczy wyłącznie krajów, do których Polacy mogą wjechać na podstawie dowodu osobistego). Za granicą nie możesz głosować za okazaniem elektronicznego dowodu z mObywatela.

Jak zmienić na stałe miejsce głosowania?

Jeśli chcesz głosować na stałe w innym miejscu niż dotychczas, musisz zmienić stały obwód głosowania lub dopisać się do Centralnego Rejestru Wyborców. Jest to szczególnie ważne dla osób, które mieszkają na stałe w innym miejscu niż ich adres zameldowania. W takim przypadku najpóźniej 12 maja musisz złożyć wniosek papierowy we właściwym urzędzie gminy dla Twojego miejsca zamieszkania albo elektroniczny przez stronę internetową. Konieczne będzie udowodnienie, że faktycznie mieszkasz na stałe w tym miejscu, więc dołącz do wniosku dokument to potwierdzający, np. umowę najmu, rachunek albo umowę o pracę z widocznym adresem.

A co, jeśli trafię do szpitala albo będę przebywać w domu studenckim?

Jeśli będziesz przebywać od kilka dni w zakładzie leczniczym albo domu studenckim, zostaniesz ujęty w spisie wyborców sporządzonym dla tych jednostek. Pamiętaj jednak, że jeśli przybędziesz na miejsce dopiero w dniu wyborów, nie zostaniesz już dopisany do spisu wyborców. W takim wypadku będziesz mógł zagłosować wyłącznie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania.

Jak zagłosować?

W dniu głosowania przyjdź do lokalu wyborczego między godziną 7:00 a 21:00. Komisja wyborcza poprosi Cię o okazanie dokumentu ze zdjęciem pozwalającego na identyfikację Twojej tożsamości. Może to być np. dowód osobisty (w tym dowód elektroniczny w mObywatel), paszport, legitymacja studencka czy prawo jazdy. Może to być dokument, który stracił swoją ważność. Pamiętaj, że zasady głosowania za granicą częściowo się różnią.

Następnie sprawdź, czy Twoje dane w papierowym spisie wyborców są poprawne i złóż swój podpis w rubryce. Po otrzymaniu karty do głosowania sprawdź, czy jest opieczętowana pieczęcią właściwej obwodowej komisji wyborczej i zawiera nadrukowaną pieczęć właściwej okręgowej komisji wyborczej.

W kolejnym kroku wpisz znak „x” w pustej kratce przy nazwisku wyłącznie jednego kandydata. Przez „x” rozumie się co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki. Na koniec złóż kartę wyborczą na pół i wrzuć ją do urny wyborczej.

Ważne materiały i dokumenty:

Treść Kodeksu Wyborczego (stan prawny na 25 marca 2025 r.) (dostęp: 07.05.2025)

Kalendarz wyborczy (dostęp: 07.05.2025)

O autorze

Jakub Kuźmiński

Student II roku dziennikarstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim i członek Rady ds. Równego Traktowania przy prezydencie Krakowa. W przeszłości radny Młodzieżowej Rady Krakowa. Laureat VIII i IX Olimpiady Wiedzy o Mediach. Na co dzień interesuje się zagadnieniami z zakresu geopolityki, geografii społeczno-gospodarczej oraz historii.