Zbliżają się wybory prezydenckie w Niemczech. Stosowany w Niemczech system kanclerski daje prezydentowi stosunkowo małe prerogatywy. Mimo tego jest to niezwykle ważne wydarzenie na niemieckiej scenie politycznej. Jak wybiera się prezydenta? Kto kandyduje? Ilu było wcześniej prezydentów? Co w ogóle prezydent może zrobić?
Wybory prezydenckie odbędą się w niedzielę 13 lutego o godz. 12.00, wyjątkowo nie w Sali Plenarnej niemieckiego Bundestagu, ale w Paul-Löbe-Haus, który jako jeden z budynków funkcjonalnych niemieckiego Bundestagu daje możliwość zachowania bezpiecznych odległości pomiędzy głosującymi.
W jaki sposób wybiera się prezydenta?
Prezydenta Federalnego wybiera Zgromadzenie Federalne, które zbiera się specjalnie w celu dokonania tej czynności. Składa się ono z deputowanych do Bundestagu oraz takiej samej liczby delegatów wyznaczonych przez rządy krajów związkowych. Z zasady w Zgromadzeniu Federalnym może wziąć udział każdy. Delegacje państwowe nie muszą wyznaczać jedynie aktywnych posłów do parlamentów związków, ale mogą to być również byli politycy, sportowcy, artyści i inne wybitne osobistości życia publicznego. Nie muszą być członkami partii, które ich nominują. Do osobistości 17. Zgromadzenia Federalnego należą: wirusolog Christian Drosten, narodowy piłkarz Leon Goretzka, prezenter telewizyjny Klaas Heufer-Umlauf, pianista Igor Levit i aktorka Denise M’Baye. Była kanclerz Angela Merkel także weźmie udział w tegorocznych wyborach prezydenckich.
Kto kandyduje i kto go popiera?
W zapowiedzianych wyborach zostało wystawionych trzech kandydatów. Oprócz ubiegającego się o reelekcję Franka Waltera-Steinmeiera z SPD (wspierany przez koalicję rządową oraz CDU/CSU), są to Gerhard Trabert (niezależny, zaproponowany przez Lewicę) oraz Max Otte (CDU, zaproponowany przez AfD).
Największe szanse na wygraną ma ubiegający się o ponowny wybór Frank Walter-Steinmaier, ponieważ jest wspierany nie tylko przez SPD, ale także przez Zielonych, FDP oraz CDU/CSU. Bezpartyjny lekarz Gerhard Trabert jest popierany przez Lewicę.
Największe kontrowersje wywołało zgłoszenie 24 stycznia 2022 kandydatury Maxa Otte, dlatego, że nie wytypowała go Unia, do której należał, ale Alternatywa dla Niemiec (AfD). Spowodowało to odebranie mu przez CDU wszystkich praw członkowskich oraz wszczęcie wewnętrznego postępowania o wykluczenie z członkostwa w partii.
Jak często odbywają się wybory prezydenckie?
Kadencja Prezydenta Federalnego trwa maksymalnie pięć lat, dlatego jest on wybierany z zasady co pięć lat. Zgromadzenie Federalne, zwoływane przez Przewodniczącego Bundestagu, zbiera się co najmniej 30 dni przed upłynięciem aktualnej kadencji.
Ilu prezydentów miała RFN od końca II wojny światowej?
Od 1945 roku Niemcy miały dwunastu Prezydentów Federalnych. Najwięcej, bo w sumie sześciu prezydentów, dostarczyło CDU. Dotychczas tylko jeden, Joachim Gauck, był prezydentem bez przynależności partyjnej. Żadna kobieta nigdy nie piastowała tego urzędu.
- Theodor Heuss, FDP (1949–1954 i 1954–1959)
- Heinrich Lübke, FDP (1959–1964 i 1964–1969)
- Gustav Heinemann, CDU (1969–1974)
- Walter Scheel, SPD (1974–1979)
- Karl Carstens, CDU (1979–1984)
- Richard von Weizsäcker, CDU (1984–1989 i 1989–1994)
- Roman Herzog, CDU (1994–1999)
- Johannes Rau, SPD (1999–2004)
- Horst Köhler, CDU (2004–2009 i 2009–2010)
- Christian Wulff, CDU (2010–2012)
- Joachim Gauck, bezpartyjny (2012–2017)
- Frank-Walter Steinmeier, SPD (2017–2022)
Jakie są prerogatywy prezydenta w Niemczech?
Jako oficjalna głowa państwa Republiki Federalnej Niemiec, Prezydent Federalny jest w dużej mierze poza bieżącą polityką. Jednak należy pamiętać, że jego działalność nie zamyka się jedynie w zakresie działań reprezentacyjnych. Ma on szerokie uprawnienia w zakresie powoływania Kanclerza Federalnego oraz rozwiązania Bundestagu. Dodatkowo uchwalone przez Bundestag i Bundesrat prawo wchodzi w życie dopiero z jego podpisem.
Wybory – gdzie można oglądać i przeczytać relację?
Wybory można oglądać w języku niemieckim w formie live poprzez stronę niemieckiego Bundestagu oraz poprzez profil na Facebooku i kanał na Youtube niemieckiego programu informacyjnego Tagesschau.
Natomiast już teraz zapraszam do przeczytania mojej relacji z tego wydarzenia na łamach „Gazety Kongresy” kilka dni po 13 lutego.
O autorze
Piotr Maciejewski - absolwent szkoły średniej, poznaniak i katolik. Zaangażowany w szereg projektów szkolnych oraz poza szkolnych. Chce podarować innym cząstkę siebie jako dziennikarz. Godzinami może rozmawiać o Niemczech, języku niemieckim, Parlamencie Europejskim czy Giełdzie Papierów Wartościowych. Zakochany w dwóch miastach: Poznaniu i Frankfurcie nad Menem. Wieczory spędza z ciekawą książką czy dobrym filmem. Odpoczywa przy poezji Mickiewicza oraz dobrej dyskusji. W redakcji zajmuje się przede wszystkim polityką niemiecką i amerykańską oraz kulturą. Ukończył ESMH Summer School 2023 "Storytelling in Science" w Parlamencie Europejskim w Strasbourgu.